Mariska Koolen: Paradise Excavated
20 mei 2023 t/m 18 juni 2023
In Paradise Excavated toont Mariska Koolen een selectie van keramieken werken, waarin kleurrijk geglazuurde reliëfs van rode klei dynamische composities vormen binnen een gestructureerde intra-actie. De tegels spelen met onze perceptie van tweedimensionaal en driedimensionaal en nodigen uit om van alle kanten bekeken te worden. Paradise Excavated is Mariska Koolen’s eerste solotentoonstelling in Nederland, waarin ze de werken toont diehet resultaat zijn van een drie maanden durende werkperiode bij sundaymorning@ekwc in Oisterwijk van november 2022 tot februari 2023.
In haar werk bevraagt Mariska abstractie, representatie, verbinding, rituele uitwisseling, gemeenschappelijkheid en onderdrukking. Hierbij vertaalt ze de strijd tussen het verdrukken hiervan en het ontsnappen hieraan naar beeld. Door te spelen met deze uitersten beweegt ze zich continu in een elastisch gebied. Hierdoor creëert ze voor zichzelf een complex speelveld, waarbinnen ze een grote vrijheid ervaart om risico’s te nemen, zich door urgentie te laten sturen en om haar persoonlijke ervaring in het werk te leggen. Mariska maakt voor zichzelf ruimte om tijdens haar werkproces een spel toe te staan tussen realiteit en fictie, tussen orde en structuur, tussen eigen regels opstellen en deze continu bewust niet waarmaken, tussen het voldoen aan verwachtingen en het onaangepast zijn hiertegenover. Dit levert soms een conflict of strijd op, die duidelijk voelbaar is in haar kunst en resulteert in een dynamisch beeld.
Mariska’s artistieke praktijk bestaat onder andere uit schilderingen, tekeningen, performances en keramiek. Inhoud komt daarbij vaak voort uit de vorm. Bepaalde terugkerende symbolen geven haar daarbij houvast om het beeld op te bouwen. De technieken die Mariska hanteert, zijn uiteindelijk niet alleen van esthetisch en formeel belang in het werk, maar dragen ook betekenis in zich. De betekenis van een werk ontstaat dus gaandeweg in het maakproces, wat voor Mariska een bepaalde vrijheid in het maken ervan geeft.
De selectie werken in Paradise Excavated zijn het resultaat van een werkperiode bij keramiekcentrum sundaymorning@ekwc in Oisterwijk. Hier startte Mariska met de vraag hoe zij de technieken en bewegingen die ze in haar schilder- en tekenwerk gebruikt op vergelijkbare wijze naar klei kon vertalen en zo gewicht in haar werk kon leggen: zowel letterlijk als figuurlijk. Hierbij raakte ze in het bijzonder gefascineerd door terracotta, Italiaans voor ‘gebakken aarde’: ons bouwmateriaal sinds de prehistorie. De prehistorie geeft enkel kennis uit opgravingen, die fragmenten onthullen uit een tijd die verstopt ligt of onderdrukt is. Op eenzelfde manier graaft Mariska beelden op uit een geheime wereld.
Als startpunt maakte ze kleien tegels van hetzelfde formaat en gewicht. De tegels zijn zware dragers van beelden die in de toekomst moeten worden teruggebracht naar hun plek van origine. Dit kan gebeuren door bijvoorbeeld te worden ingemetseld in een gebouw, waar de terracotta-tegels ook oorspronkelijk voor bedoeld waren. Naast de historische plaatsing van de tegels speelt tijd ook belangrijke rol in het maakproces. Klei heeft de eigenschap om snel op te drogen als deze niet natgehouden wordt, waardoor het een bepaalde snelheid in de omgang vraagt. Tegelijkertijd is het een medium wat zich niet laat haasten en vraagt om zorgvuldigheid en geduld. Het langer met een keramieken werk bezig zijn resulteerde voor Mariska in een andere relatie tot haar beeld.
De glazuren op de keramieken tegels komen uit hetzelfde kleurpalet als Mariska’s tekeningen en schilderingen. De kleurkeuze komt voort uit het gevoel wat zij wil geven tijdens het maken: de vorm geeft aan welke kleur deze moet krijgen. Zij werkt met felle, haast tropische kleuren, waartegenover zij troebele kleuren gebruikt. De strijd in het kleurgebruik is voor het beeld – en dus voor de betekenis van een werk – van groot belang.
Mariska ziet haar recente werk als rituele schilderkunst wat ze beschrijft als een uiterlijke vertegenwoordiging van een innerlijk proces. Ze geeft een uiterlijk aan innerlijke structuren die het recht hebben op een gezicht, om zichtbaar te zijn: structureren die onherkenbaar zouden blijven als Mariska hier geen aandacht aan schenkt. Om dit te bereiken maakt Mariska een tijgersprong door de tijd en refereert in haar werk simultaan aan het verleden, het heden en de toekomst. Naast een formele en introspectieve benadering kan haar werk ook vanuit een universeel, sociaal en historisch perspectief bekeken worden. Mariska wil daarmee niet sturend zijn, maar wel genereus tegenover de kijker. Door op eerlijke, authentieke wijze haar eigen werk te laten ontstaan, nodigt ze ons uit om eigen associaties aan het werk te verbinden en om zo in het persoonlijke het universele te vinden.
Mariska Koolen studeerde van 2010 tot 2016 arts aan de Gerrit Rietveld Academie, waarvan vier jaar Fine Arts en twee jaar Ceramics. In 2019 behaalde ze haar MFA in sculptuur aan de Royal College of Art in Londen. Daarnaast behaalde ze in 2017 haar BA in Filosofie (metafysica) aan de Universiteit van Amsterdam. In 2021 ontving ze het Mondriaan Fonds Kunstenaar Start stipendium en werd ze genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst. Haar werk is onder andere tentoongesteld in Edinburgh, Zürich, Athene en Londen. Mariska woont en werkt momenteel in Amsterdam.
Met veel dank aan Stichting Niemeijer Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Stokroos en sundaymorning@ekwc.
Foto's werk: Mariska Koolen, Continent (Survivors), 2023, 72 x 47 cm, onderglazuur en oxides op rode klei. Twee tegels uit dezelfde serie.
Foto's overig: Mariska Koolen tijdens haar werkperiode bij het EKWC in 2023.
